Ανάλυση του

ΓΙΑΝΝΗ ΜΑΥΡΗ

Πέντε εβδομάδες μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου, έχει διαμορφωθεί στην αμερικανική Κοινή Γνώμη μια συμπαγής πλειοψηφία, της τάξης του 90%, που υποστηρίζει ενεργά τη στρατιωτική απάντηση και τα αντίποινα. Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει από την ανάγνωση του συνόλου των αμερικανικών δημοσκοπήσεων (πάνω από 30), που είδαν το φως της δημοσιότητας κατά τη διάρκεια του τελευταίου μήνα μετά τα γεγονότα. Το 73% του Κοινού θεώρησε, εξ’αρχής, τις επιθέσεις όχι μεμονωμένο περιστατικό, αλλά «πράξη πολέμου» (πίνακες 3–4). Είναι σημαντικό, ότι αυτή η κοινωνική πλειοψηφία, που τάσσεται υπέρ του πολέμου και νομιμοποιεί την επέμβαση, διατηρείται σε υψηλά επίπεδα και μετά την έναρξη των βομβαρδισμών στο Αφγανιστάν (πίνακες 1–2), είναι δε γενική και διάχυτη. Δεν υπάρχει διαφοροποίηση ούτε ως προς το φύλο (παραδοσιακά οι άνδρες τείνουν να εκφράζουν περισσότερο «φιλοπόλεμες» διαθέσεις) ούτε ως προς την ηλικία (Newport 2001a,b, Jones 2001a). Αν και 8 στους 10 Αμερικανούς πολίτες θεωρούν «ικανοποιητική» για τις ΗΠΑ τη μέχρι στιγμής έκβαση της σύγκρουσης (πίνακας 5), εντούτοις, δεν έχει διαμορφωθεί ακόμη «παράσταση νίκης» στον πόλεμο. Με βάση την τελευταία δημοσκόπησης της Gallup, μόνον το 42% των Αμερικανών θεωρεί ότι η υπό τις ΗΠΑ συμμαχία «κερδίζει», ενώ το 44% πιστεύει ότι «καμμία πλευρά δεν έχει αυτήν τη στιγμή το προβάδισμα» και μόνον 11% ότι κερδίζουν τον πόλεμο «οι τρομοκράτες». Αυτή η εικόνα διαφέρει αισθητά από την αντίστοιχη παράσταση νίκης, που παρατηρήθηκε κατά τη διάρκεια του πολέμου στον Περσικό Κόλπο (πίνακας 6). Στις αρχές του 1991, σχεδόν τα 2/3, ή και 3/4 των Αμερικανών, διακατείχετο από την πεποίθηση ότι οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους κέρδιζαν τον πόλεμο κατά του Ιράκ (Gillespie 2001).

Η σημερινή υποστήριξη της αμερικανικής Κοινής Γνώμης στην πολεμική δράση (90% στις αρχές Οκτωβρίου) είναι υψηλότερη, όχι μόνον σε σύγκριση με τη συναίνεση που είχε επιδειχθεί στους πολέμους της Κορέας και του Βιετνάμ, αλλά ακόμη και με εκείνη του Περσικού Κόλπου (πίνακας α). Μόνον η ιαπωνική επίθεση στο Περλ Χάρμπορ (Δεκέμβριος 1941) είχε λειτουργήσει περισσότερο συσπειρωτικά: αμέσως μετά, δημοσκόπηση του Ινστιτούτου Gallup είχε καταγράψει μια υψηλότερη συναίνεση του κοινού, 97% (πίνακας α), που ενέκρινε την απόφαση του Κογκρεσσου για κήρυξη πολέμου στην Ιαπωνία, με μόνον το 2% να εκφράζει αντίθετη γνώμη (Moore 2001e).

Πίνακας α:

Η υποστήριξη της αμερικανικής Κοινής Γνώμης στον πόλεμο, 1941-2001

Πηγή: The Gallup Organization, επεξεργασία στοιχείων

Ενδιαφέρον, όμως, παρουσιάζουν και τα επιμέρους ευρήματα των ερευνών:

Υποστήριξη της χερσαίας επέμβασης
Η αποστολή χερσαίων δυνάμεων στο Αφγανιστάν συγκεντρώνει ποσοστά υποστήριξης της τάξης του 80%, κατά 10% λιγότερο από ό,τι οι αεροπορικές επιδρομές (πίνακες 7–8).

Αποδοχή του ενδεχόμενου ανθρώπινων απωλειών
Ένα από τα πλέον εντυπωσιακά ευρήματα των δημοσκοπήσεων είναι, ότι η υποστήριξη στον πόλεμο δεν μειώνεται, όταν στις ερωτήσεις περιλαμβάνεται το ενδεχόμενο ύπαρξης ανθρώπινων απωλειών. Είτε πρόκειται για στρατιωτικό προσωπικό, είτε για αμάχους, οι ανθρώπινες απώλειες είναι σήμερα σε μεγάλο βαθμό αποδεκτές. Το γεγονός αυτό σημαίνει πως καταρρίπτεται πλέον, ό,τι αποτέλεσε «ταμπού» για την αμερικανική κοινωνία μετά το Βιετνάμ (πίνακες 9–10–11–12).

Υποστήριξη της ανατροπής της κυβέρνησης των Ταλιμπάν
Η ανατροπή της κυβέρνησης των Ταλιμπάν είναι αποδεκτή από 8 στους 10 ερωτηθέντες (πίνακας 13).

Απόρριψη της διπλωματίας και του ΟΗΕ
Η πλειοψηφία θεωρεί, ότι η Αμερικανική κυβέρνηση δεν χρειάζεται πλέον να καταβάλλει άλλη προσπάθεια για διπλωματική λύση (πίνακας 14). Μάλιστα, ο 1 στους στους 2 Αμερικανούς πολίτες, θεωρεί ότι θα μπορούσε να αγνοηθεί ακόμη και το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ (πίνακας 15).

Επέκταση του πολέμου και εναντίον άλλων χωρών
Η επέκταση του πολέμου πέραν του Αφγανιστάν, εξασφαλίζει ισχυρή υποστήριξη, που κυμαίνεται από 75%, μέχρι 87% (πίνακες 16–17–18–19–20). Τα ¾ (73%) αποδέχονται ανάληψη δράσης κατά του Ιράκ (πίνακας 18).

Πολέμος με «όλα τα μέσα»
Στο σημερινό πόλεμο, η χρήση αθέμιτων μέσων, όπως δολοφονίες όχι μόνον τρομοκρατών, αλλά ακόμη και ηγετών κυβερνήσεων που υποστηρίζουν τρομοκράτες είναι αποδεκτή, σχεδόν από τα 2/3 της Αμερικανικής Κοινής Γνώμης (πίνακες 21–22).

Προετοιμασία για μακροχρόνιο πόλεμο
Η ιδέα του μακροχρόνιου πολέμου κυριαρχεί. Η γενική πεποίθηση είναι ότι ο πόλεμος θα κρατήσει τουλάχιστον 1-2, ή και περισσότερα χρόνια. Το Αμερικανικό κοινό (9 στους 10) έχει συμφιλιωθεί και προετοιμάζεται για αυτό το ενδεχόμενο (πίνακες 23–24–25–26). Ενδεικτικό του κλίματος που επικρατεί είναι, ότι οι σημερινοί Αμερικανοί θεωρούν τον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας πιο μακροχρόνιο και δύσκολο, από ό,τι πίστευε η γενιά του πολέμου το 1941, για τον πόλεμο κατά της Ιαπωνίας (πίνακας 26).

Οι πίνακες του άρθρου:

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ (19/10/2001) με τίτλο: “Όπως το Πέρλ Χάρμπορ… Τα ποσοστά του 1941 άγγιξε η υποστήριξη από την Κοινή Γνώμη”