Ενισχύονται κυρίως η ΝΔ και ο ΣΥΡΙΖΑ
Ανάλυση του
ΓΙΑΝΝΗ ΜΑΥΡΗ
Στη μέτρηση Ιουλίου του Πολιτικού Βαρόμετρου καταγράφεται εντεινόμενη πόλωση του πολιτικού και κοινωνικού κλίματος. Η υπερψήφιση του μεσοπρόθεσμου προγράμματος από την ελληνική βουλή, η σημαντική κλιμάκωση της κοινωνικής κινητοποίησης που προκλήθηκε και η ένταση της αστυνομικής καταστολής που ενεργοποιήθηκε έχουν ασκήσει καταλυτική επίδραση στο εκλογικό σώμα. Ο πρόσφατος κυβερνητικός ανασχηματισμός δεν επέφερε στο κυβερνών κόμμα τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Ακόμη όμως και αν άσκησε κάποια «επίδραση συσπείρωσης», αυτή υπήρξε στιγμιαία και ήδη εξανεμίσθηκε.
Η εκλογική αποδυνάμωση του ΠΑΣΟΚ είναι αμφίπλευρη, τόσο προς τα δεξιά, όσο και προς τα αριστερά. Η φθίνουσα πορεία της εκλογικής του επιρροής συνεχίζεται, ενώ, διευρύνεται περαιτέρω, η υστέρησή του από το προπορευόμενο πλέον κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, το οποίο κατά τα φαινόμενα τείνει να αναπτύξει σημαντική δυναμική εκλογικής επικράτησης, ίσως ένα αντίστροφο 2009. Το στοιχείο που αποτελεί ισχυρή ένδειξη για αυτό το ενδεχόμενο είναι η λεγόμενη παράσταση νίκης, που ιστορικά σπανίως διαψεύδεται. Η ανατροπή που καταγράφεται στον σχετικό δείκτη είναι όντως θεαματική: Μέσα σε δύο μόλις μήνες, ο συσχετισμός 43%-16% υπέρ του ΠΑΣΟΚ έχει μετατραπεί στο ακριβώς αντίθετό του.
Η ανάπτυξη εκλογικής δυναμικής υπέρ της Νέας Δημοκρατίας έχει προφανείς πολιτικές επιπτώσεις: Πρώτον, στο χώρο της συντηρητικής παράταξης, η εκλογική της ενίσχυση προκαλεί -αυτονόητα- συμπίεση των υπολοίπων δύο συνιστωσών (ΛΑΟΣ, ΔΗΣΥΜ), όπως και γενικότερα συμπίεση της κατακερματισμένης ψήφου διαμαρτυρίας. Δεύτερον και σημαντικότερο, ενδέχεται να επανενεργοποιεί τη θεσμική λειτουργία της δικομματικής εναλλαγής, δηλαδή την κοινοβουλευτική αποδοκιμασία του κυβερνώντος κόμματος, προσφέροντας διέξοδο στη δυσαρέσκεια του «ενδιάμεσου εκλογικού σώματος». Αυτό όμως μπορεί να συμβεί σε χαμηλότερα από τα συνήθη ιστορικά επίπεδα δικομματισμού. Προς το παρόν, η ανωτέρω περιγραφείσα τάση δεν φαίνεται να επηρεάζει την αποχή. Πράγματι, και τον τρέχοντα μήνα, η πρόθεση αποχής παραμένει αμετάβλητη στο μέγιστο παρατηρηθέν επίπεδο (38%). Ωστόσο, το ενδεχόμενο να επηρεασθεί στο επόμενο διάστημα και το ποσοστό αποχής παραμένει ανοικτό.
Από την άλλη πλευρά, η εικόνα του πρωθυπουργού, μετά την κατάρρευση του τελευταίου διμήνου, δείχνει αδυναμία ανάκαμψης και παραμένει στα ιστορικά χαμηλά της επίπεδα που καταγράφηκαν και τον προηγούμενο μήνα. Στην κατεύθυνση αυτή συνεισφέρει προφανώς και το γεγονός ότι, σε ηγετικό επίπεδο, η παρουσία του Γ.Παπανδρέου, έως ένα βαθμό, έχει πλέον «εκτοπισθεί» από το νέο υπουργό Οικονομικών και αντιπρόεδρο της κυβέρνησης (“deputy prime-minister”). Αντιθέτως, η μέχρι σήμερα εξαιρετικά ασθενική πρωθυπουργική εικόνα του κ.Σαμαρά δείχνει να ακολουθεί με χρονική υστέρηση την ανάκαμψη της ΝΔ στην πρόθεση ψήφου και μεταβάλλεται και αυτή θετικά. Για πρώτη φορά, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης υπερβαίνει σε μερίδιο και μάλιστα αισθητά (κατά 7 εκατοστιαίες μονάδες) την πρωθυπουργική ικανότητα του Γ.Παπανδρέου (29%, έναντι 22%).
Επανάληψη του φαινομένου του 2008;
Η αποδυνάμωση του ΠΑΣΟΚ είναι εντυπωσιακή και προς τα αριστερά (ΚΚΕ, ΣΥΡΙΖΑ). Αφορά δε πρωτίστως τον ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος εμφανίζει θεαματική άνοδο 2,5 μονάδων και προσεγγίζει στην εκτίμηση εκλογικής επιρροής της Public Issue -για πρώτη φορά ύστερα από 29 μήνες, δηλαδή από τον Φεβρουάριο του 2009- ποσοστό 9%. Το ερώτημα εάν πρόκειται για επανάληψη του φαινομένου του 2008 δεν είναι απλό να απαντηθεί. Υπενθυμίζεται ότι κατά τη διάρκεια του 2008, λόγω της βαθειάς κρίσης στην οποία είχε περιέλθει το ΠΑΣΟΚ, μετά τη δεύτερη εκλογική του ήττα (2007), ένα σημαντικό τμήμα της ιστορικής κοινωνικής του βάσης, είχε εκδηλώσει τότε την τάση μετατόπισης προς τα αριστερά και είχε οδηγήσει σε σημαντική άνοδο της επιρροής του ΣΥΡΙΖΑ άνοδος που εσφαλμένα και ταυτολογικά θεωρήθηκε μόνον «δημοσκοπική». Εκείνη η εκλογική δυναμική, την οποία δεν κατόρθωσε να διαχειρισθεί ο συγκεκριμένος πολιτικός σχηματισμός, διήρκησε 14 μήνες και ως γνωστόν ανακόπηκε «βίαια», μετά τα γεγονότα του Δεκεμβρίου 2008.