Η σημερινή διπλή κρίση των κομμάτων και των Μέσων Ενημέρωσης

Ανάλυση του
ΓΙΑΝΝΗ ΜΑΥΡΗ

Το πρώτο μετεκλογικό τετράμηνο της νέας κυβερνητικής θητείας έχει σφραγισθεί από το εξαιρετικά νοσηρό πολιτικό κλίμα, που δημιούργησε η υπόθεση Ζαχόπουλου.

Α. Η επίδραση αυτού του γεγονότος στην πολιτική σκηνή και στην εικόνα της κυβέρνησης είναι δεδομένη, ανεξάρτητα από τη διάρκεια που θα έχει, καθώς και το συγκυριακό ή μονιμότερο χαρακτήρα της, που θα αποδειχθεί στο μέλλον. Αυτή η διαπίστωση συνάγεται με βάση την έρευνα κοινής γνώμης, που η εταιρεία Public Issue πραγματοποίησε για λογαριασμό της ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ, την περασμένη εβδομάδα. Συγκεκριμένα, με βάση τη δημοσκόπηση, προκύπτει ότι: 1) Ένας στους δύο πολίτες (51%), παραδέχεται ότι το συγκεκριμένο γεγονός έχει επηρεάσει τις απόψεις του για την κυβέρνηση (διάγραμμα 1). 2) Σχεδόν 7 στους 10 πολίτες, αφενός αξιολογούν ως σημαντική την υπόθεση Ζαχόπουλου (67% – διάγραμμα 2) και αφετέρου αποδίδουν άμεσα (51%), ή έμμεσα (18%) πολιτικό χαρακτήρα σε αυτήν (διάγραμμα 3). 3) Η κρίση που έχει δημιουργηθεί, τείνει να αφορά και την εικόνα του Πρωθυπουργού, στο βαθμό που το 50% των πολιτών αποδίδει και σε αυτόν «προσωπική ευθύνη». Ωστόσο, ως προς τη συγκεκριμένη παράμετρο του προβλήματος, η κοινή γνώμη εμφανίζεται διχασμένη και ένα εξίσου σοβαρό ποσοστό πολιτών (41%) δεν του αποδίδει παρόμοια ευθύνη (διάγραμμα 4).

Β. Από την άλλη πλευρά, η έρευνα αποκαλύπτει και τη βαθειά κρίση αξιοπιστίας, που διέρχονται σήμερα τα μεταπολιτευτικά μέσα ενημέρωσης:

  1. Οι ίδιοι πολίτες είναι εμφανώς δυσαρεστημένοι από τον τρόπο που οι τηλεοπτικοί σταθμοί καλύπτουν την υπόθεση Ζαχόπουλου (64%, σχεδόν 2 στους 3 – διάγραμμα 9).
  2. Επίσης, κρίνουν διογκωμένη και υπερβολική τη σημασία που της αποδίδουν (61% – διάγραμμα 5), ενώ
  3. σε ποσοστό 70% θεωρούν ότι η τηλεόραση παραπληροφορεί την κοινή γνώμη, διότι αποκρύβει σημαντικά στοιχεία της υπόθεσης (διάγραμμα 6). (Ως προς αυτό το σημείο, οι ψηφοφόροι των δύο μεγάλων κομμάτων φαίνεται να συγκλίνουν – διάγραμμα 7).
  4. Τέλος, ο 1 στους 2 ερωτώμενους (49%), θεωρεί ότι οι δημοσιογράφοι των τηλεοπτικών σταθμών παραβιάζουν τα ατομικά δικαιώματα των κατηγορουμένων στην υπόθεση (διάγραμμα 8) . Κατά συνέπεια, η κοινωνική αποδοκιμασία δεν αφορά μόνο τα (μεταπολιτευτικά) πολιτικά κόμματα. Φαίνεται ότι περιλαμβάνει τελικά και τα (μεταπολιτευτικά) μέσα ενημέρωσης. Είναι το αντίτιμο για την πολιτικά ανεύθυνη, παρεμβατική και σκανδαλοθηρική στάση που προκρίνουν. Είναι γνωστό εδώ και καιρό, ότι η υψηλή τηλεθέαση δεν συμβαδίζει ούτε με υψηλή αξιοπιστία, ούτε με υψηλό βαθμό κοινωνικής και πολιτικής επιρροής των μέσων. Η κοινωνική αποδοκιμασία και απαξίωση φαίνεται -εξόφθαλμα- ότι περιλαμβάνει και τα ίδια τα μέσα ενημέρωσης, ιδίως την τηλεόραση.

Γ. Το μεταπολιτευτικό κομματικό σύστημα απαξιώνεται με γρήγορους ρυθμούς (για λόγους κοινωνικούς και, σε μεγάλο βαθμό, αντικειμενικούς). Τα μέσα ενημέρωσης επιταχύνουν αυτή τη διαδικασία, θεωρώντας ότι με αυτόν τον τρόπο μπορεί να αυξηθεί ο δικός τους πολιτικός ρόλος και η θέση τους στο πολιτικό σύστημα. Ωστόσο, η πραγματικότητα δεν δείχνει να επιβεβαιώνει αυτήν τη «γραμμή». Σήμερα, οι πολίτες δεν κοιτούν με καχυποψία μόνο τα κόμματα. Με την ίδια καχυποψία αντιμετωπίζουν και τα μέσα ενημέρωσης. Τα δεύτερα, δεν φαίνεται να ξεφεύγουν από το φαύλο κύκλο της απαξίωσης της πολιτικής. Η κρίση εκπροσώπησης και νομιμοποίησης τείνει να περιλαμβάνει και αυτά.

Τα διαγράμματα του άρθρου:

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ (13/01/2008) με τίτλο: “Δύο θεσμοί σε τροχιά κοινωνικής απαξίωσης”

Η σχετική έρευνα