Εισαγωγή στην παρουσίαση της «Εθνικής Έρευνας για τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης στην Ελλάδα – 2007»

Ομιλία του
κ. Ροδόλφου Μορώνη *

Το Ινστιτούτο Οπτικοακουστικών Μέσων εκτός από τις ενημερωτικές εκδόσεις που γνωρίζετε -αναφέρομαι στο 15θήμερο ενημερωτικό δελτίο «Ενδιάμεσα», την τριμηνιαία έκδοση «Συχνότητες» στην οποία περιλαμβάνονται άρθρα πάνω σε θέματα της επικαιρότητας των ΜΜΕ και τα ετήσια «Ανάλεκτα», που φιλοξενούν μερικές από τις έρευνες και μελέτες που κάνει το ΙΟΜ, οι ερευνητές του και οι συνεργάτες του, μέσα στο χρόνο- έχει προγραμματίσει -και πραγματοποιήσει ήδη κάποιες απ’ αυτές- μια σειρά ερευνών γύρω από τα Μέσα. Μια απ’ αυτές είναι και η «Εθνική Έρευνα για τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης», τα αποτελέσματα της οποίας παρουσιάζουμε σήμερα. Είναι μια έρευνα που πραγματοποιήθηκε από την Public Issue.
Δεν θα σας απασχολήσω εγώ σχετικά με τα ευρήματα της έρευνας. Θα μου επιτρέψετε, ελπίζω, όμως, να κάνω κάποιες επισημάνσεις σχετικά με την έρευνα και να σταθώ σε δύο-τρία από τα ευρήματά της:
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε με προσωπικές συνεντεύξεις, πράγμα το οποίο μπορεί να έχει παίξει ρόλο σε μερικά από τα ευρήματά της. Απέναντι σε κάποιον που σε ρωτάει πρόσωπο με πρόσωπο για τη γνώμη σου (για τα Δελτία Ειδήσεων π.χ.) έχεις την τάση να το παίξεις «υπεράνω» και να απαντήσεις πως δεν είναι σοβαρά -μια απάντηση, βέβαια, που διαψεύδεται από άλλες απαντήσεις σε ειδικότερες ερωτήσεις. Για να το θέσω αλλιώς: η έρευνα καταγράφει το τι λένε ότι παρακολουθούν οι ερωτώμενοι, που δεν είναι αναγκαστικά κι αυτό που πραγματικά παρακολουθούν. Θέλει, λοιπόν, προσοχή η ανάλυση των ευρημάτων.
Ομολογώ ότι μελαγχόλησα λίγο βλέποντας τα αποτελέσματα της έρευνας. Όχι για κάποια επιμέρους ευρήματα -που και αυτά μπορεί να οδηγήσουν σε μελαγχολικές σκέψεις- αλλά, για παράδειγμα, κάποια βασικά εξαγόμενά της, όπως η διείσδυση των Μέσων στην καθημερινή μας ζωή ή η διείσδυση της τεχνολογίας. Ίσως χρειάζεται να γίνω πιο συγκεκριμένος εδώ.
Η διείσδυση των παλαιών Μέσων στη καθημερινή ζωή μας έχει ως εξής σύμφωνα με την έρευνα: Τηλεόραση 74%, Ραδιόφωνο 33% και Τύπος 10%., που σημαίνει ότι η σχέση μας με τα Μέσα δεν είναι και τόσο καλή. Μπορεί να φταίει και το γεγονός ότι λίγες μέρες πριν είχα διαβάσει πως στη Γαλλία (με βάση πρόσφατη, αντίστοιχη έρευνα της Mediametrie) η διείσδυση είναι: Τηλεόραση 89,4%, Ραδιόφωνο 82,5% και Τύπος 78,3%.!
Ένα ακόμη μελαγχολικό στοιχείο είναι η διείσδυση της συνδρομητικής/ ψηφιακής/δορυφορικής τηλεόρασης που δεν ξεπερνά το 13%. Ξεκινώντας απ’ αυτή τη βάση, αν δεν αναληφθεί μια σοβαρή εκστρατεία ενημέρωσης (σε συνδυασμό, βέβαια και με άλλες ενέργειες), δεν πρόκειται να φτάσουμε στο switch off της αναλογικής τηλεόρασης ούτε το 2018!
Η έρευνα της Public Issue αναδεικνύει επίσης την αντιφατική συμπεριφορά μας απέναντι στο τηλεοπτικό προϊόν. Κορυφαία αντίφαση η στάση μας απέναντι στα κατ’ ευφημισμόν «Δελτία Ειδήσεων» -αυτά που ο Παπαθανασόπουλος θεωρεί «υποκατάστατα της παλιάς επιθεώρησης».
Σύμφωνα με την έρευνα, το 54% μόνον παρακολουθεί καθημερινά τα «Δελτία ειδήσεων», το 71% λέει ότι δεν ενδιαφέρεται για τις αντιπαραθέσεις στα παράθυρα, το 63% μετά τη λήξη του Δελτίου σκέφτεται ότι έχει χάσει την ώρα του, αλλά το 73% λέει περίπου « Δεν με ενδιαφέρει, αλλά με ικανοποιεί»!!!!!! Καθαρή σχιζοφρένια όταν μάλιστα το 78% δηλώνει ευχαριστημένο από τον τηλεοπτικό σταθμό που παρακολουθεί συνήθως. Εκτός κι αν η «κριτική» που κάνουν δεν αφορά το κανάλι που συνήθως παρακολουθούν, αλλά όλα τα άλλα που παρακολουθούν οι άλλοι.
Μίλησα για κατ’ ευφημισμό Δελτία Ειδήσεων γιατί, βέβαια, δε λείπει απλώς η νηφαλιότητα από τα προγράμματα αυτά. Η είδηση πλασάρεται σχολιασμένη. Απόψεις μεταφέρουν τα κανάλια. Και μάλιστα με έναν τρόπο που αιδημόνως κρύβει το πραγματικό του πρόσωπο. Δε μεταδίδουν ειδήσεις οι ιδιωτικοί τηλεοπτικοί σταθμοί μας. Infotainment καλείται η κατηγορία στην οποία ανήκουν τα σχετικά τους προγράμματα
Σημειώνω, κλείνοντας, πως η έρευνα έγινε πριν τα infotainment Δελτία ειδήσεων καλλιεργήσουν το έδαφος ώστε το infotainment «Αλ Τσαντίρι Νιούζ» του κ. Λαζόπουλου λάβει διαστάσεις κοινωνικού φαινομένου. Θα’θελα να θυμηθούμε εδώ πως σκαπανέας στα απoενοχοποιημένα Infotainment προγράμματα ήταν η αείμνηστη Μαλβίνα Κάραλη στον Seven X και, πιο συγκροτημένα, στον παλιό Sky και, αργότερα, στο Mega.

* ο κύριος Ροδόλφος Μορώνης είναι Προέδρος – Διευθυντής
του Ινστιτούτου Οπτικοακουστικών Μέσων

Η σχετική έρευνα