Ανάλυση του
ΓΙΑΝΝΗ ΜΑΥΡΗ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η «Εθνική Έρευνα για τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης» («Ε.Ε.Μ.Μ.Ε.» – 2007) διεξήχθη με σκοπό την αποτύπωση των χαρακτηριστικών χρήσης και προτίμησης Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης των Ελλήνων πολιτών.
Κατεγράφησαν οι προτιμήσεις για τα Μέσα Ενημέρωσης, και ειδικότερα, λόγω της δεσπόζουσας θέσης που κατέχει η τηλεόραση μεταξύ των Μ.Μ.Ε., κατεγράφησαν αναλυτικότερα οι συνήθειες τηλεθέασης.
Αποτυπώθηκαν οι συνήθειες των τηλεθεατών, τόσο ως προς τη διάσταση της ψυχαγωγίας όσο και της ενημέρωσης, τα προγράμματα που παρακολουθούν αλλά και η γνώμη του κοινού για τα δελτία ειδήσεων, τις ενημερωτικές εκπομπές και τους παρουσιαστές τους, σκιαγραφώντας έτσι το προφίλ του Έλληνα τηλεθεατή.
Επίσης στα πλαίσια της «Ε.Ε.Μ.Μ.Ε» – 2007, διερευνώνται λεπτομερώς:
I. Οι νέες τεχνολογικές τάσεις στη χρήση Μέσων (με χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή, Ίντερνετ, κινητού), καθώς και
II. Οι εναλλακτικές μορφές τηλεθέασης (συνδρομητική / ψηφιακή / δορυφορική τηλεόραση, Video / DVD, κλπ).
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε στο γενικό πληθυσμό της χώρας, ηλικίας 15 ετών και άνω και κάλυψε γεωγραφικά το σύνολο της χώρας, συμπεριλαμβανομένων των νήσων Αιγαίου και Ιονίου. Τα δεδομένα αντλήθηκαν από δείγμα μεγέθους 2.995 ατόμων. Ως δειγματοληπτικό πλαίσιο χρησιμοποιήθηκε η απογραφή πληθυσμού της ΕΣΥΕ του 2001. Για την επιλογή του δείγματος, χρησιμοποιήθηκε η τεχνική της πολυσταδιακής στρωματοποιημένης δειγματοληψίας. Η συλλογή των δεδομένων πραγματοποιήθηκε με προσωπικές συνεντεύξεις (face to face) και χρήση δομημένου ερωτηματολογίου, στα νοικοκυριά των ερωτώμενων.
Η χρονική διάρκεια της συνέντευξης ανέρχεται κατά μέσο όρο σε 26 λεπτά. Η έρευνα πεδίου διεξήχθη κατά το χρονικό διάστημα 5 Μαΐου έως 13 Ιουνίου 2007. Για τη συλλογή των στοιχείων εργάσθηκαν 65 ερευνητές και 15 επόπτες.
ΒΑΣΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
• Χρήση Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης:
Η τηλεόραση εξακολουθεί να αποτελεί, πάντοτε, αναπόσπαστο στοιχείο της καθημερινότητας των πολιτών. Σχεδόν 3 στους 4 ερωτώμενους (74%) παρακολουθούν καθημερινά τηλεόραση. Αντιθέτως, μόνο 1 στους 3 ερωτώμενους (33%) ακούει καθημερινά ραδιόφωνο και μόνο 1 στους 10 ερωτώμενους (10%) διαβάζει καθημερινά εφημερίδες. Σχεδόν οι μισοί ερωτώμενοι (46%) χρησιμοποιούν καθημερινά μόνο την τηλεόραση.
• Συνήθειες ενημέρωσης:
Σχεδόν 7 στους 10 ερωτώμενους (69%) προτιμούν την τηλεόραση ως μέσο ενημέρωσης τις καθημερινές. Στη δεύτερη θέση προτίμησης ακολουθεί το ραδιόφωνο (9%) και στην τρίτη θέση οι εφημερίδες (7%). Η εικόνα είναι παρόμοια και για τα σαββατοκύριακα, όπου και πάλι προηγείται η τηλεόραση ως μέσο ενημέρωσης (67%), αλλά στη δεύτερη θέση βρίσκονται οι εφημερίδες (11%) και ακολουθεί το ραδιόφωνο (6%).
Η πλειοψηφία του πληθυσμού (62%) έχει ανάγκη και για ενημέρωση και για ψυχαγωγία, μέσω της τηλεθέασης, ενώ η ψυχαγωγία ως μοναδική ανάγκη υπερτερεί της ενημέρωσης, με ποσοστό υπερδιπλάσιο (22% έναντι 10%).
Ο μέσος αριθμός συσκευών τηλεοράσεων στα νοικοκυριά ανέρχεται σε 2 τηλεοράσεις ανά νοικοκυριό. Επιπλέον, 1 στα 6 νοικοκυριά κατέχουν 3 συσκευές.
Σχεδόν οι μισοί ερωτώμενοι (47%) παρακολουθούν κατά μέσο όρο ημερησίως 2-3 ώρες τηλεόραση τις καθημερινές. (Μέσος όρος ωρών παρακολούθησης ανά ημέρα τις καθημερινές: 3,3 ώρες). Παρόμοια συμπεριφορά τηλεθέασης καταγράφεται και τα σαββατοκύριακα.
Το 78% των ερωτώμενων δηλώνει ικανοποιημένο από τον τηλεοπτικό σταθμό που παρακολουθεί συνήθως (μέσος όρος ικανοποίησης: 7,9, στην κλίμακα).
Σχεδόν οι 9 στους 10 ερωτώμενους (88%) παρακολουθούν τηλεόραση κατά τις νυχτερινές ώρες (21:00-24:00), οι 3 στους 4 (74%) κατά τις βραδινές χώρες (19:00-21:00) και οι 4 στους 10 (43%) κατά τις απογευματινές ώρες (15:00-19:00. Παρόμοιες είναι οι συνήθειες τηλεθέασης και τα σαββατοκύριακα. Σχεδόν οι 8 στους 10 ερωτώμενους (82%) παρακολουθούν τηλεόραση κατά τις νυχτερινές ώρες (21:00-24:00), οι 7 στους 10 (70%) κατά τις βραδινές ώρες (19:00-21:00) και οι 5 στους 10 (48%) κατά τις απογευματινές ώρες (15:00-19:00). Τα σαββατοκύριακα, παρουσιάζονται ελαφρώς ενισχυμένες η πρωινή και η μεσημεριανή ζώνη, ενώ αποδυναμώνεται η πολύ πρωινή ζώνη).
Οι εκπομπές που συνήθως παρακολουθούν τις καθημερινές, είναι κυρίως δελτία ειδήσεων, ελληνικά σήριαλ, ξένες ταινίες και ντοκιμαντέρ.
Οι εκπομπές που συνήθως παρακολουθούν τα σαββατοκύριακα, είναι κυρίως δελτία ειδήσεων, ξένες ταινίες, ελληνικές ταινίες, ντοκιμαντέρ, τηλεπαιχνίδια, και βραδινές ψυχαγωγικές εκπομπές / shows.
• Στάσεις απέναντι στις ενημερωτικές εκπομπές, τις πολιτικές συζητήσεις και τα δελτία ειδήσεων:
Στον τομέα των ενημερωτικών εκπομπών, ο σχεδόν μισός πληθυσμός (46%) δεν τις παρακολουθεί ποτέ, ενώ 1 στους 3 παρακολουθεί μέχρι 2 ημέρες την εβδομάδα, ρίχνοντας έτσι τον γενικό εβδομαδιαίο μέσο όρο τηλεθέασής τους, στις 1,6 ημέρες την εβδομάδα.
• Στάση απέναντι στα δελτία ειδήσεων:
Στον τομέα των ειδήσεων, σχεδόν ο μισός πληθυσμός (54%) παρακολουθεί καθημερινά ή σχεδόν καθημερινά τα τηλεοπτικά δελτία, ενώ ο 1 στους 4 ερωτώμενους (24%) δηλώνει ότι τα παρακολουθεί αρκετές φορές την εβδομάδα. Η μέση τηλεθέαση φτάνει τις 4,9 ημέρες την εβδομάδα. Μία με δύο (1 με 2) ημέρες την εβδομάδα παρακολουθεί τα δελτία 1 στους 10 τηλεθεατές.
Κατά μέσο όρο, οι τηλεθεατές των δελτίων ειδήσεων, βλέπουν περίπου 55 λεπτά ημερησίως ειδήσεις και μόνο ο 1 στους 3 (35%) βλέπει ειδήσεις μέχρι 30 λεπτά την ημέρα.
Περίπου 6 στους 10 τηλεθεατές των δελτίων ειδήσεων (57%) προτιμούν το κεντρικό δελτίο των 20:00. Επίσης, οι 8 στους 10 πιστεύουν ότι δεν υπάρχει καλύτερη ώρα για να παρακολουθήσουν ειδήσεις, από αυτήν που παρακολουθούν ήδη.
Η πιο δημοφιλής ώρα για την έναρξη του δελτίου είναι 20:00 με 20:30 που συγκεντρώνει το 54% των περιπτώσεων.
Οι 7 στους 10 τηλεθεατές δελτίων ειδήσεων (71%) δεν ενδιαφέρονται για τις αντιπαραθέσεις στα παράθυρα των δελτίων ειδήσεων.
Σχεδόν οι μισοί από τους τηλεθεατές δελτίων ειδήσεων (48%) κάνουν zapping όταν παρακολουθούν ειδήσεις και οι 2 στους 3 (63%) σκέφτονται μετά τη λήξη του δελτίου ότι έχουν χάσει τον χρόνο τους.
Στην ερώτηση για τη επιθυμητή θεματολογία των δελτίων, τα κοινωνικά, τα οικονομικά και τα ιατρικά θέματα, καθώς και τα θέματα υγείας και διατροφής εμφανίζονται πρώτα στη λίστα των απαντήσεων. Ακολουθούν με μικρή διαφορά η ανεργία, η πολιτική και τα εργασιακά θέματα, το ασφαλιστικό και το συνταξιοδοτικό.
Συνολικά, πολύ ή αρκετά ικανοποιημένοι εμφανίζονται 3 στους 4 τηλεθεατές (74%).
Θα πρέπει να αναφερθεί, ότι το 12% των ερωτώμενων, δεν παρακολουθούν ποτέ ειδήσεις στην τηλεόραση. Επικρατέστερος λόγος για αυτό είναι η αδιαφορία, ή η ανία που τους προκαλούν. Τη δεύτερη θέση στους λόγους μη παρακολούθησης ειδήσεων στην τηλεόραση, μοιράζονται: η έλλειψη χρόνου, το γεγονός ότι τα δελτία τους συγχύζουν, τους κουράζουν ή τους θλίβουν και το ότι δεν τους αρέσουν ή δεν τους καλύπτουν. Άλλοι λόγοι που αναφέρονται είναι: τα τηλεοπτικά παράθυρα και οι τσακωμοί, ή η έλλειψη αντικειμενικότητας των δελτίων.
Γενικότερα, αναφορικά με το σχήμα των δελτίων ειδήσεων, το 51% των ερωτώμενων επιλέγει έναν δημοσιογράφο – παρουσιαστή των ειδήσεων, ενώ μόνο το 29% θέλει έναν κεντρικό δημοσιογράφο και 3-4 σχολιαστές δημοσιογράφους σε παράθυρα, να συζητούν για τις ειδήσεις.
Όταν ένας δημοσιογράφος αλλάζει κανάλι, μόνο το 19% του δείγματος (ο 1 στους 5 τηλεθεατές) δηλώνει ότι θα τον ακολουθήσει. Στην αντίθετη πλευρά βρίσκεται ο 1 στους 4 ερωτώμενους (25%), ο οποίος δεν είναι πρόθυμος να αλλάξει κανάλι, ενώ το 17% δηλώνει πως εξαρτάται από το κανάλι στο οποίο θα πάει ο δημοσιογράφος.
• Νέες Τεχνολογίες & Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης:
Στο σύνολο όσων χρησιμοποιούν υπολογιστή και Ίντερνετ, περίπου οι μισοί (48%) διαβάζουν blogs, ή άλλες ιστοσελίδες για να ενημερωθούν.
Δεύτερη στην κατάταξη έρχεται η ακρόαση ραδιόφωνου, μέσω Η/Υ ή Ίντερνετ, συγκεντρώνοντας μερίδιο 34%.
Με μικρή διαφορά (32%) ακολουθεί η ηλεκτρονική ανάγνωση (στον υπολογιστή ή στο Ίντερνετ) εφημερίδων ελληνικών, ή και ξένων.
Τελευταία στην κατάταξη είναι η παρακολούθηση τηλεόρασης μέσω Η/Υ ή Ίντερνετ με μερίδιο μόνο 13%.
Οι Έλληνες δεν είναι τόσο εξοικειωμένοι με την παρακολούθηση τηλεόρασης μέσω κινητού, αφού στο σύνολο των κατόχων κινητού τηλεφώνου, μόνο το 1% δηλώνει τέτοιου είδους τηλεθέαση. Αντίθετα, στην περίπτωση της ακρόασης ραδιοφώνου το ποσοστό εκτοξεύεται στο 17%.
Η τηλεόραση, το κινητό τηλέφωνο και το αυτοκίνητο είναι ιεραρχικά τα τρία αντικείμενα που θεωρούνται ως τα πλέον απαραίτητα στην καθημερινή ζωή. Μοιράζονται τα ίδια ποσοστά, περίπου 30-33% επί των περιπτώσεων, αλλά διαχωρίζουν κατά μεγάλο βαθμό το ελληνικό κοινό.
Άλλα αντικείμενα, που κρίνονται ως απαραίτητα για την καθημερινή ζωή, αλλά συγκεντρώνουν μικρότερα ποσοστά, είναι το ραδιόφωνο, ο ηλεκτρονικός υπολογιστής και τελευταίες οι εφημερίδες. Αντίθετα, το 17% των ερωτηθέντων δεν πιστεύει πως υπάρχει κάποιο αντικείμενο που να είναι απαραίτητο στην καθημερινή ζωή.
• Νέες μορφές τηλεθέασης:
Οι Έλληνες δεν είναι εξοικειωμένοι επαρκώς με τις νέες τεχνολογίες στον τομέα της τηλεόρασης, όπως είναι η συνδρομητική, η ψηφιακή, ή η δορυφορική τηλεόραση, κάτι το οποίο επιβεβαιώνεται από τα ποσοστά κατοχής που βρίσκονται κάτω από 10% και στις τρεις περιπτώσεις. Συνδρομητική τηλεόραση NOVA, FILMNET, ή Supersport διαθέτει το 9% των ερωτώμενων, ψηφιακή ΕΡΤ διαθέτει το 6% του πληθυσμού, και τέλος, κατοχή δορυφορικής τηλεόρασης δηλώνει το 7% των ερωτώμενων.
Η ψηφιακή βιντεοκάμερα καθώς και η φωτογραφική μηχανή είναι αρκετά δημοφιλής στην Ελλάδα, αφού ο 1 στους 3 δηλώνει πως διαθέτει στο νοικοκυριό του (33%).
Σχεδόν ο 1 στους 6 ερωτώμενους (17%) έχει στην κατοχή του κονσόλα για video games.
Βάσει των προαναφερθέντων μεταβλητών, κατασκευάζεται ένας τετραθέσιος δείκτης χρήσης νέων τεχνολογιών (κατοχή συνδρομητικής / ψηφιακής / δορυφορικής τηλεόρασης), σύμφωνα με τον οποίο, ο ερωτώμενος/η λαμβάνει ένα βαθμό για κάθε υπηρεσία που διαθέτει. Και τις 3 υπηρεσίες τηλεόρασης, (συνδρομητική, ψηφιακή και δορυφορική) διαθέτει μόνο το 1% του δείγματος, ενώ κάποιο συνδυασμό 2 εξ αυτών, διαθέτει το 3%. Επιπλέον, μία υπηρεσία διαθέτει το 13% των ερωτώμενων. Περίπου οι 8 στους 10 (83%) δεν διαθέτουν καμία από αυτές τις υπηρεσίες.
Το 39% των ερωτηθέντων δηλώνει πως διαθέτει video. Το DVD έχει ξεπεράσει κατά μεγάλο βαθμό το video, αφού πλέον διατίθεται σε 7 από τα 10 νοικοκυριά του δείγματος (70%). Αντιθέτως, η τεχνολογία του Home Cinema είναι η λιγότερο δημοφιλής στα ελληνικά νοικοκυριά, με την κατοχή να βρίσκεται μόλις στο 8% (Διαγράμματα 39-40).
Με βάση τις πληροφορίες για την κατοχή video, DVD, ή Home Cinema, κατασκευάζεται ένας τετραθέσιος δείκτης κατοχής συσκευών οικιακής ψυχαγωγίας, όπου για κάθε τύπο συσκευής που διαθέτει κάποιος, λαμβάνει έναν επιπλέον βαθμό. Ο ένας στους τέσσερις (1 στους 4) ερωτώμενους (25%) δεν διαθέτει καμία από τις προαναφερθείσες συσκευές. Το 39% διαθέτει ένα από τα παραπάνω, ενώ ελαφρώς μικρότερο είναι το ποσοστό εκείνων που διαθέτουν συνδυασμό δύο συσκευών οικιακής ψυχαγωγίας (31%). Τέλος, μόνο το 6% διαθέτει και τις τρεις προαναφερθείσες συσκευές.
Κατά μέσο όρο, οι Έλληνες παρακολουθούν video ή DVD μία ημέρα την εβδομάδα. Ο μισός πληθυσμός (50%) δεν παρακολουθεί ποτέ video ή DVD. Μία ή δύο ημέρες την εβδομάδα παρακολουθεί video ή DVD, ο 1 στους 3 ερωτώμενους (33%). Από την άλλη πλευρά, το 10% δηλώνει ότι παρακολουθεί 3-4 φορές την εβδομάδα, ενώ περισσότερες φορές παρακολουθεί μόλις το 3% των ερωτώμενων.
Οι 4 στους 10 ερωτώμενους (40%) δηλώνουν πως νοικιάζουν ταινίες για το video ή το DVD. Στον αντίποδα βρίσκεται η εγγραφή ταινιών, κάτι που δηλώνει μόνο το 8% του πληθυσμού.
Συνολικά, το 29% προτιμάει το σαββατοκύριακο και το 13% τις καθημερινές.
Σχετικά με την επιλογή ώρας κατά τη διάρκεια της ημέρας, το 10% παρακολουθεί video ή DVD το απόγευμα, ενώ ο 1 στους 4 ερωτώμενους προτιμάει τις βραδινές ώρες (25%). Τέλος, μόνο το 7% των ερωτώμενων δηλώνει παρακολούθηση video, ή DVD τις πρωινές, ή τις μεσημεριανές ώρες, ενώ περίπου 1 στους 4 ερωτώμενους (26%) δεν έχει κάποια συγκεκριμένη ώρα προτίμησης, αντιθέτως παρακολουθεί video ή DVD όποτε τύχει. Σημειώνεται, ότι σχεδόν ο μισός πληθυσμός, δε δίνει κάποια απάντηση.
