Εκλογές 2009 - Ανάμεσα στο 2004 και στο 2007

Ανάλυση

του ΓΙΑΝΝΗ ΜΑΥΡΗ

Ποιά είναι η επίδραση του εκλογικού αποτελέσματος στην εικόνα της κυβέρνησης και του πρωθυπουργού

Η δυναμική του εκλογικού αποτελέσματος της 4ης Οκτωβρίου καταγράφεται στο πρώτο μετεκλογικό Βαρόμετρο της Public Issue, που πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό του ΣΚΑΪ και της ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ.

Στη μετεκλογική περίοδο που διανοίγεται, το νέο κυβερνών κόμμα φαίνεται να εξασφαλίζει μια «ενδιάμεση «περίοδο χάριτος», ούτε τόσο σημαντική, όσο το 2004, ούτε τόσο συρρικνωμένη, όσο το 2007 (πίνακας Α & Β, διαγράμματα 1 & 2). H σύγκριση της σημερινής μετεκλογικής συγκυρίας, με την αντίστοιχη του 2004 και του 2007 παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Το 2004, η βελτίωση του γενικού πολιτικού κλίματος και το αίσθημα ευφορίας του εκλογικού σώματος από το αποτέλεσμα των εκλογών ήταν οφθαλμοφανής και αποκαλυπτική για το μέγεθος της συντελεσθείσας πολιτικής μεταβολής. Σήμερα είναι επίσης οφθαλμοφανής, όχι όμως στην έκταση του 2004. Στη μετεκλογική συγκυρία του 2004, το νέο κυβερνών κόμμα της ΝΔ φαινόταν να εξασφαλίζει σημαντική «περίοδο χάριτος». Γεγονός, που είχε να συμβεί στην Ελλάδα αρκετά χρόνια. Το 2004, σχεδόν 6 στους 10 Έλληνες (56%) δήλωναν μετεκλογικά «ικανοποιημένοι από το εκλογικό αποτέλεσμα», ενώ, το αντίστοιχο ποσοστό το 2007 είχε συρρικνωθεί μόλις σε 45%. Αντιθέτως, το 2007, η πλειοψηφία των πολιτών, σε ποσοστό 53%, έναντι μόλις 36% το 2004, δήλωνε προκαταβολικά «δυσαρέσκεια». Σήμερα, οι θετικές εντυπώσεις προσέγγισαν το πρωτοφανές 83% και οι αρνητικές μόλις το 5%.

«Ανακούφιση» του 2004 και «αδιαφορία» του 2007

Η δεύτερη νίκη της ΝΔ το 2007 αντιμετωπίστηκε με «ανακούφιση», μόλις από το 1/3 (32%) του εκλογικού σώματος, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό το 2004 προσέγγιζε σχεδόν το μισό εκλογικό σώμα (48%, ή ο 1 στους 2 ψηφοφόρους). Από το 2007, η «αδιαφορία» είχε αναγορευθεί σε πλειοψηφική στάση (41%). Σήμερα, η επάνοδος του ΠΑΣΟΚ στη διακυβέρνηση αντιμετωπίζεται από το (συρρικνωμένο, λόγω αποχής) εκλογικό σώμα, ταυτόχρονα, με την ίδια «ανακούφιση» του 2004 (48%) και την ίδια «αδιαφορία» του 2007 (41%)! Σχεδόν 6 στους 10 Έλληνες (55%) δηλώνουν σήμερα «ικανοποιημένοι από το εκλογικό αποτέλεσμα», δηλαδή ακριβώς το ίδιο με το 2004 (μεταξύ αυτών και το 1/5 των ψηφοφόρων της ΝΔ -19%), 10% υψηλότερο από το αντίστοιχο ποσοστό του 2007 (45%).

Η πρωθυπουργική δημοτικότητα

Από την εκλογική αναμέτρηση, ο Γ.Παπανδρέου εξήλθε ιδιαίτερα ενισχυμένος. Ο νέος πρωθυπουργός καταγράφεται με διακριτή διαφορά, ως ο πλέον δημοφιλής Έλληνας πολιτικός αρχηγός. Η πρωθυπουργική δημοτικότητα, από 56% τον περασμένο Σεπτέμβριο (Βαρόμετρο Public Issue), σημείωσε θεαματική βελτίωση (+26%) και προσεγγίζει σήμερα (πρωτοφανή) επίπεδα, της τάξης του 82%. Αρνητική γνώμη για τον Γ.Παπανδρέου εκφράζει μόλις το 16% του εκλογικού σώματος (41% προεκλογικά). Η δημοτικότητα αυτή μπορεί να συγκριθεί ιστορικά με την αντίστοιχη του κ.Σημίτη αμέσως μετά τη διαδοχή του Α.Παπανδρέου στην πρωθυπουργία, τον Ιανουάριο του 1996, 85%, ή μετά το συνέδριο του ΠΑΣΟΚ, τον Ιουλιο του 1996, όταν σταθεροποίησε τη θέση του (75%). Είναι δε μεγαλύτερη, ακόμη από τη δημοτικότητα του Κ.Καραμανλή, μετά τις εκλογές του 2004 (79%). Αξίζει να σημειωθεί, ότι η πρωθυπουργική δημοτικότητα (του κ.Σημίτη) στην προεκλογική περίοδο του 1996 κατεγράφετο στο 59%, και μετεκλογικά στο 58%, ενώ στη μετεκλογική περίοδο του 2000 (Ιούνιος), ήταν ακόμη χαμηλότερη, 53%. Εντυπωσιακότερο είναι όμως το γεγονός, ότι για πρώτη φορά στην προσωπική του διαδρομή, ο Γ.Παπανδρέου συγκεντρώνει ποσοστό 58% (+20%) στο δείκτη πρωθυπουργικής καταλληλότητας, που αποτελεί νέο ρεκόρ. Το εν λόγω ποσοστό δεν είχε καταγράψει ο Κ.Καραμανλής, ούτε το 2004 (52%), ούτε το 2007 (57%).

Η κυβερνητική δημοτικότητα

Το ποσοστό 51% κυβερνητικής δημοτικότητας που καταγράφεται μετεκλογικά (έναντι 15% της ΝΔ προεκλογικά- πίνακας Α & Β) υποδηλώνει για τη νέα κυβέρνηση, σαφώς, μια νέα περίοδο χάριτος, ίσως με διαφορετικά χαρακτηριστικά. Εντούτοις, δεν μπορεί να αγνοηθεί το γεγονός ότι η τιμή του συγκεκριμένου δείκτη υπερβαίνει όχι μόνον τα επίπεδα του 2007 (21%), αλλά ακόμη και εκείνα του 2004 (43%) και βεβαίως δεν είχε παρατηρηθεί ούτε το 2000 (28%), ούτε και το 1996 (18%). Αυτό φυσικά δεν αναιρεί το γεγονός ότι η νέα κυβέρνηση βρίσκεται ήδη αντιμέτωπη με όλα τα μεγάλα ζητήματα. Οι κοινωνικές προσδοκίες για τις κυβερνητικές προτεραιότητες δεν έχουν μεταβληθεί. Η ελληνική κοινή γνώμη περιμένει από τη νέα κυβέρνηση να δώσει λύσεις σε όλα τα ανοικτά και συσσωρευμένα κοινωνικά προβλήματα. Η δημιουργία κοινωνικών προσδοκιών είναι πάντοτε το ισχυρό σημείο μιας διακυβέρνησης, αλλά ταυτοχρόνως και το «αδύναμο», αν δεν ανταποκριθεί σε αυτές, ή τις διαψεύσει.