Εθνική Έρευνα για τη Διαφθορά στην Ελλάδα – 2013

Πανελλαδική τηλεφωνική έρευνα, σε δείγμα  12.108 ατόμων, ηλικίας 18 ετών και άνω, Ιανουάριος 2013 – Δεκέμβριος 2013. Πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό της μη κυβερνητικής οργάνωσης “Διεθνής Διαφάνεια – Ελλάς”.

Η έρευνα παρουσιάστηκε στο Auditorium του ALBA Graduate Business School: 3/04/2013

Η επιστημονική συνεισφορά της Εθνικής Έρευνας για τη Διαφθορά στην Ελλάδα:

  1. Η «Εθνική Έρευνα για τη Διαφθορά στην Ελλάδα» αποτελεί ερευνητική πρωτοβουλία του ελληνικού τμήματος της Διεθνούς Διαφάνειας
  2. Καθιερώθηκε το 2007 και διεξάγεται κατ’ έτος. Μέχρι το 2010 πραγματοποιήθηκε σε μηνιαία βάση, καλύπτοντας ολόκληρο το Β΄ εξάμηνο κάθε έτους. Έχει μεγάλη χρονική διασπορά, επιτρέποντας τη μέτρηση και της εποχικότητας του φαινομένου. Από το 2012, καλύπτει ολόκληρο το έτος
  3. Έχει συμπληρωματικό χαρακτήρα ως προς τα ερευνητικά εργαλεία που χρησιμοποιεί η Διεθνής Διαφάνεια σε παγκόσμια κλίμακα, και υποβοηθά την αποτύπωση των ιδιαιτεροτήτων του φαινομένου, στη χώρα μας
  4. Δίνει έμφαση κυρίως στα πραγματολογικά δεδομένα του προβλήματος και λιγότερο στις κοινωνικές αντιλήψεις
  5. Βασίζεται σε εξαιρετικά μεγάλο δείγμα (6.000 άτομα μέχρι το 2010 και 12.000 άτομα από το 2011), που επιτρέπει τη λεπτομερέστερη καταγραφή του φαινομένου
  6. Παρέχει πληροφορίες, όχι μόνο στο ατομικό επίπεδο του ερωτώμενου, αλλά και στο επίπεδο του νοικοκυριού του
  7. Καλύπτει το σύνολο της χώρας, δηλαδή εκτός από τις αστικές περιοχές, περιλαμβάνει και τις ημιαστικές και τις αγροτικές. Κατά συνέπεια, είναι αντιπροσωπευτική του συνολικού πληθυσμού
  8. Λόγω του διευρυμένου δείγματος και της καινοτομικής μεθοδολογίας, που ακολουθήθηκε (αυθόρμητες αναφορές), καταγράφει το σύνολο των φορέων του δημοσίου τομέα, στους οποίους παρουσιάζεται το φαινόμενο
  9. Παρέχει αναλυτικές πληροφορίες για τα χρηματικά ποσά
  10. Καλύπτει, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, και το χώρο του ιδιωτικού τομέα

Η μεθοδολογική προσέγγιση:

Η «Εθνική Έρευνα για τη Διαφθορά στην Ελλάδα» μετράει:

  • Την έκταση του φαινομένου
  • Το χρόνο που συνέβη το περιστατικό
  • Το χώρο (υπηρεσία/επιχείρηση)
  • Την υπόθεση που αφορά
  • Το χρηματικό ποσό που ζητήθηκε

Η σημασία της έρευνας:

Η Έρευνα επιτρέπει:

  1. Την ποσοτική εκτίμηση για το μέγεθος της «διάχυτης» κοινωνικής διαφθοράς, της λεγόμενης «μικρο-διαφθοράς», που πλήττει, σήμερα στη χώρα, τους πολίτες και τα νοικοκυριά
  2. Την αναλυτική χαρτογράφηση και τον εντοπισμό των κοινωνικών χώρων της διαφθοράς, το «χάρτη της διαφθοράς», τόσο στο δημόσιο, όσο και στον ιδιωτικό τομέα – Πληροφορία, εξαιρετικά χρήσιμη για την καταπολέμησή της
  3. Την καταγραφή του αναλυτικού «τιμοκαταλόγου της διαφθοράς», δηλαδή το κοινωνικά παγιωμένο, ανά υπηρεσία, ύψος του μέσου χρηματικού ποσού, που ζητείται για την παράνομη συναλλαγή

Τα θέματα της έρευνας:

  • Η έκταση της συνολικής διαφθοράς
  • Ανάλυση της διαφθοράς στο Δημόσιο Τομέα
  • Ανάλυση της διαφθοράς στον Ιδιωτικό Τομέα
  • Σύγκριση Δημόσίου – Ιδιωτικού Τομέα
  • Η γεωγραφία της διαφθοράς
  • Ατομικά δημογραφικά χαρακτηριστικά των θυμάτων διαφθοράς στην Ελλάδα
  • Κλίμακες μέτρησης στάσεων και αντιλήψεων απέναντι στο φαινόμενο της διαφθοράς
  • Η ανθρώπινη προσωπικότητα και το φαινόμενο της διαφθοράς – Η κλίμακα των «5 διαστάσεων» («Big Five» Personality Dimensions)

Τα αποτελέσματα της έρευνας:

Κατά το έτος 2013, το μέγεθος της εγχώριας (μικρο)διαφθοράς συρρικνώθηκε σημαντικά τόσο στο Δημόσιο όσο και στον Ιδιωτικό Τομέα, συνεχίζοντας την πτωτική πορεία των τελευταίων τριών ετών, από το 2010 και μετά. Η μεταβολή αυτή συμπίπτει με την εμφάνιση της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα, η οποία έχει επιφέρει σημαντική μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών και, ως φαίνεται, έχει προκαλέσει μεγαλύτερη «αντίσταση» των πολιτών στα περιστατικά διαφθοράς.

Επιπλέον, η συστηματική εκστρατεία που υλοποιείται από τις κυβερνήσεις για την καταπολέμηση της διαφθοράς, είτε μέσω του φορολογικού μηχανισμού είτε με τη διεξαγωγή αυστηρότερων ελέγχων στον Δημόσιο και Ιδιωτικό τομέα, καθώς και η ανάδειξη του προβλήματος από τις αρμόδιες Μ.Κ.Ο. δείχνουν να έχουν αυξήσει την κοινωνική αναγνώριση του προβλήματος και να έχουν επηρεάσει σημαντικά τις αντιλήψεις των πολιτών, σχετικά με τη (μικρο)διαφθορά.