Βαρόμετρο, Σεπτέμβριος: Εκλογές 2009 – Πως διαμορφώθηκαν οι τάσεις του εκλογικού σώματος κατά τη διετία 2007-2009

Ανάλυση του

ΓΙΑΝΝΗ ΜΑΥΡΗ

Τι δείχνουν οι βασικοί δείκτες του μηνιαίου Βαρόμετρου της Public Issue για τον ΣΚΑΪ και την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Η απόφαση του Πρωθυπουργού Κ.Καραμανλή να τερματίσει πρόωρα την δεύτερη κυβερνητική θητεία της ΝΔ και να προκηρύξει εκλογές, δεν απέχει ούτε 100 ημέρες από τις πρόσφατες Ευρωεκλογές της 7ης Ιουνίου. Την εκλογική αναμέτρηση, δηλαδή, κατά την οποία το κυβερνών κόμμα υπέστη την πρώτη και σοβαρή ήττα του (με διαφορά 4,35%), ύστερα από 6 έτη. Ας σημειωθεί, παρενθετικά, ότι τόσο οι δημοσκοπήσεις για την πρόθεση ψήφου σε ενδεχόμενο εθνικών εκλογών, που είχαν πραγματοποιηθεί κατά κόρον, στο χρονικό διάστημα προ των Ευρωεκλογών, όσο και εκείνες που πραγματοποιήθηκαν μετά το καλοκαίρι, συνέκλιναν στην ίδια εκτίμηση: Από το Σεπτέμβριο του 2008, -σημείο καμπής θεωρείται η ομιλία του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ- το κυβερνών κόμμα είχε χάσει το εκλογικό του προβάδισμα, έναντι της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Στους οκτώ μήνες που ακολούθησαν, κανένα δημοσκοπικό εύρημα δεν αμφισβήτησε ουσιαστικά αυτήν την εκτίμηση. Οι Ευρωεκλογές της 7ης Ιουνίου κατέγραψαν και θεσμικά αυτήν τη συντελεσθείσα μεταβολή στον εκλογικό συσχετισμό δυνάμεων.
Επομένως, δεν θα ήταν υπερβολικό να ισχυρισθεί κανείς ότι πρόκειται για απόφαση κυριολεκτικά «ενάντια στο ρεύμα». Και μάλιστα, από έναν πολιτικό, ο οποίος κατά κόρον έχει κατηγορηθεί από τα Μέσα Ενημέρωσης ότι «υποκλίνεται» στις δημοσκοπήσεις. Στη συγκεκριμένη περίπτωση πρόκειται για το ακριβώς αντίθετο: Είναι προφανές ότι η απόφαση για εκλογές τον προσεχή Οκτώβριο αγνοεί πλήρως και επιδεικτικά το σύνολο των δημοσιοποιημένων (και μη) δημοσκοπήσεων. Ενδεχομένως, να βασίζεται σε μια περισσότερο διεισδυτική ανάγνωσή τους, ή αρκετά πιθανό με βάση τις δημοσιογραφικές πληροφορίες, σε περισσότερο αισιόδοξες ενδείξεις, προερχόμενες από ποιοτικές έρευνες, που διέθετε το πρωθυπουργικό κέντρο εξουσίας. Η, τέλος, στην πεποίθηση του πρωθυπουργικού επιτελείου, ότι η κατά μέτωπο επίθεση στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης και τον αρχηγό της είναι δυνατόν να ανατρέψει τα δυσμενή δεδομένα.
Ως προς αυτό το σημείο θα πρέπει να επισημανθεί, ότι στη διεξαγωγή της προεκλογικής εκστρατείας ο Κ.Καραμανλής έχει αποδειχθεί, ιστορικά, πράγματι καλύτερος του αντιπάλου του. Επίσης, τα εμπειρικά δεδομένα υποδεικνύουν ότι το 2004, η ΝΔ κέρδισε από την προεκλογική εκστρατεία της 1-2 μονάδες. Βέβαια, τίποτε δεν προεξοφλεί ότι κάτι παρόμοιο θα συμβεί και σήμερα και, επιπλέον, δεν είναι απαραίτητο ότι κάθε προεκλογική εκστρατεία παίζει σημαντικό ρόλο. Το 2004, η προεκλογική περίοδος συνέβαλε πράγματι, ως ένα βαθμό, στη διαμόρφωση της τελικής διαφοράς μεταξύ πρώτου/δεύτερου κόμματος. Η ΝΔ ανέπτυξε μια δυναμική, η οποία οδήγησε στη μεγάλη διαφορά (4,8 μονάδες) υπέρ της (Μαυρής & Συμεωνίδης 2005). Αντίθετα, το 2007 η προεκλογική περίοδος δεν άλλαξε ουσιαστικά τον συσχετισμό μεταξύ των δύο μεγάλων κομμάτων. Το ΠΑΣΟΚ, παρά τη σχετικά καλή του επίδοση στους επιμέρους δείκτες (παράσταση νίκης, καλύτερη κυβέρνηση και καταλληλότερος πρωθυπουργός) δεν μπόρεσε να αναπτύξει μια δυναμική που θα απειλούσε την κυριαρχία της ΝΔ. Από την άλλη πλευρά, η ΝΔ παρά την ιδιαίτερα αρνητική συγκυρία κατάφερε να διατηρήσει τις δυνάμεις της. Το γεγονός αυτό είναι αρκετά διδακτικό για τους αναλυτές της κοινής γνώμης, καθώς αποδεικνύει τη μικρή σημασία της προεκλογικής περιόδου, όταν υπάρχουν σταθερά διαμορφωμένες και κατασταλαγμένες τάσεις στο εκλογικό σώμα.

Οι τάσεις της πολιτικής σκηνής 2007-2009

Για την παρακολούθηση της πολιτικής σκηνής της διετίας 2007-2009, παρατίθεται η χρονοσειρά ερευνών του μηνιαίου τακτικού Βαρόμετρου, που πραγματοποιεί η Public Issue για λογαριασμό του ΣΚΑΪ και της ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ. Στα διαγράμματα που ακολουθούν περιλαμβάνονται, αφενός, ορισμένοι βασικοί δείκτες αποτίμησης της πολιτικής συγκυρίας, όπως είναι η ικανοποίηση από την κυβέρνηση και την αντιπολίτευση (διάγραμμα 1), η πρωθυπουργική ικανότητα (διάγραμμα 2), και η παράσταση νίκης (διάγραμμα 3) και, αφετέρου, οι μηνιαίες εκτιμήσεις της Public Issue για την εκλογική επιρροή των κομμάτων, που βασίζονται σε στατιστική ανάλυση χρονοσειρών της πρόθεσης ψήφου (διαγράμματα 4 & 5). Οι εν λόγω δείκτες επιτρέπουν στον αναγνώστη να εντοπίσει χρονικά τις αποφασιστικές καμπές της δεύτερης διακυβέρνησης της ΝΔ. Ακόμη, αποτυπώνουν με ευκρίνεια τις τάσεις του εκλογικού σώματος, που διαμορφώθηκαν στην παρελθούσα διετία και οι οποίες θα αποτυπωθούν στο εκλογικό αποτέλεσμα της 4ης Οκτωβρίου.

Τα διαγράμματα του άρθρου:

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ “«Ενάντια στο ρεύμα» η απόφαση για πρόωρες εκλογές” (13/09/2009)

Το σχετικό Βαρόμετρο