Καραμανλής – Παπανδρέου: Δύο διαφορετικά ηγετικά πρότυπα

Ανάλυση του

ΓΙΑΝΝΗ ΜΑΥΡΗ

Για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, 5ετίας, ουσιαστικά από το 2004, έως σήμερα, η σημασία της σύγκρισης της εικόνας των δύο πολιτικών αρχηγών είχε ατονήσει, λόγω της συντριπτικής υπεροχής του Κ.Καραμανλή, επί του Γ.Παπανδρέου, που επιβλήθηκε, κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας του 2004, όταν αποκρυσταλλώθηκαν στην κοινή γνώμη τα χαρακτηριστικά της εικόνας του, και εδραιώθηκε κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης που ακολούθησε. Ωστόσο, σε μια συγκυρία αποσταθεροποίησης του κομματικού συστήματος και αλλαγών στους κομματικούς συσχετισμούς, όπως η σημερινή που διανύουμε, αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον, η ανάλυση της εικόνας των πολιτικών αρχηγών. Η εμπειρική αξιολόγηση της εικόνας των πολιτικών αρχηγών, στις έρευνες κοινής γνώμης, γίνεται συνήθως σε δύο επίπεδα: α) της ικανότητας (competence), β) της σχέσης με την κοινωνία, δηλαδή της κοινωνικής τους αποδοχής και της ανταπόκρισής τους στα κοινωνικά στερεότυπα (responsiveness). Η εκτενής σύγκριση των δύο ηγετών στην παρούσα έρευνα της Public Issue, που πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό της ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ, γίνεται σε τέσσερεις άξονες: Στα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας, στις βασικές ηγετικές ικανότητες, στο σημαντικότερο πλεονέκτημα που διαθέτει ο καθένας και, τέλος, στα συναισθήματα που προκαλούν στους πολίτες.

Η σύγκριση σε δεκατέσσερα (14) χαρακτηριστικά προσωπικότητας ευνοεί σημαντικά τον Κ.Καραμανλή, ο οποίος υπερτερεί σε δέκα (10) από αυτά, έναντι του αντιπάλου του. Σε γενικές γραμμές, ο Καραμανλής θεωρείται από την κοινή γνώμη: ψύχραιμος, πειστικός στο λόγο του και δυναμικός. Αντιθέτως, ο Παπανδρέου διακρίνεται για την αισιοδοξία του («αισιόδοξος άνθρωπος»), το όραμά του («έχει όραμα για τη χώρα») και την κοινωνική του αμεσότητα («γίνεται αμέσως αγαπητός»). Από την άλλη πλευρά, η σύγκριση σε δώδεκα (12) ηγετικές ικανότητες αποκαλύπτει μια περισσότερο ισορροπημένη, αλλά και ταυτοχρόνως ριζικά διαφορετική εικόνα του Γ.Παπανδρέου, απέναντι σε εκείνη του Κ.Καραμανλή. Μεταξύ των δύο αρχηγών, ο Κ.Καραμανλής υπερτερεί σημαντικά, τόσο στο ηγετικό του προφίλ («ηγέτης»), όσο και στις ικανότητες άσκησης της διακυβέρνησης (επίγνωση των προβλημάτων της χώρας, αποτελεσματικότητα). Πρόκειται για δύο ικανότητες, τις οποίες, όπως προκύπτει από τα διαθέσιμα στοιχεία έχει βελτιώσει σημαντικά κατά τη διάρκεια της θητείας του (2004-2008). Επιπλέον, υπερέχει ελαφρώς στην προάσπιση των συμφερόντων της χώρας και στην άσκηση της εξωτερικής πολιτικής. Ωστόσο, είναι εμφανές, ότι η τρέχουσα πολιτική συγκυρία έχει πλήξει σημαντικά την εικόνα του. Ο σημερινός πρωθυπουργός: α) Δεν θεωρείται πλέον ικανότερος, από τον Γ.Παπανδρέου, να αντιμετωπίσει τη διαφθορά, β) ταυτίζεται σε μεγαλύτερο βαθμό με τα «οικονομικά συμφέροντα», ενώ γ) εμφανίζεται σοβαρά αποδυναμωμένος και ως προς την επιλογή των συνεργατών του («έχει ικανούς συνεργάτες»). Συμπερασματικά, η 5ετής θητεία του Κ.Καραμανλή στην πρωθυπουργία μπορεί να έχει ενισχύσει την ηγετική εικόνα του στην κοινή γνώμη, αλλά έχει αποδυναμώσει αισθητά την κοινωνική αποδοχή. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός, ότι, στην παρούσα έρευνα, 8 στους 10 πολίτες (84%), δηλώνουν «θυμωμένοι» μαζί του, ενώ 3 στους 4 (75%), ότι νοιώθουν «ανησυχία» με αυτόν.

Αντιθέτως, ο Γ.Παπανδρέου: Πρώτον, αρχίζει να επωφελείται από την ιστορικά στενή σχέση του ΠΑΣΟΚ, με τα λαϊκά στρώματα («είναι κοντά στους απλούς ανθρώπους»), Δεύτερο, ενισχύεται στον προγραμματικό του λόγο («Έχει τις καλύτερες απόψεις και θέσεις») και τρίτο και σημαντικότερο, οι κοινωνικές προσδοκίες και το αίτημα πολιτικής αλλαγής («μπορεί να ανανεώσει την πολιτική ζωή του τόπου»), που επενδύονται σήμερα στο πρόσωπό του, προσεγγίζουν, εκ νέου τα επίπεδα του 2004.

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ (28/09/2008)

H σχετική έρευνα