Ανάλυση του
ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΥΜΕΩΝΙΔΗ*
ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΤΕΛΕΥΤΑΙΩΝ ΠΡΟΕΚΛΟΓΙΚΩΝ ΔΗΜΟΣΚΟΠΗΣΕΩΝ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΕΤΑΙΡΙΩΝ
| Κόμματα | Alco (Alter) 31/8 |
GPO (Mega) 31/8 |
MRB (ALPHA) 31/8 |
Metron Analysis (ANT1) 30/8 |
Marc (ΕΘΝΟΣ) 30/8 |
Public Issue (ΣΚΑΙ) 30/8 |
Εκλογές 16/9 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ΝΔ | 31,5 | 37,4 | 35,4 | 30 | 31,1 | 42 | 41,8 |
| ΠΑΣΟΚ | 30,8 | 36 | 33,3 | 28,4 | 30,8 | 38 | 38,1 |
| ΚΚΕ | 6,5 | 7,6 | 7,5 | 6,7 | 8 | 8,5 | 8,2 |
| ΣΥΡΙΖΑ | 3,7 | 4,2 | 4,7 | 4,8 | 4,3 | 5 | 5 |
| ΛΑΟΣ | 3,6 | 4,7 | 3,7 | 4 | 3,9 | 4 | 3,8 |
| ΛΟΙΠΑ | 2,5 | 2,3 | 2,2 | 3,5 | 2,7 | 2,5 | 3,1 |
| Αδιευκρίνιστη Ψήφος | 21,4 | 7,8 | 13,2 | 22,6 | 19,2 | ||
| ΝΔ-ΠΑΣΟΚ | 0,7 | 1,4 | 2,1 | 1,6 | 0,3 | 4 | 3,7 |
*Πηγή:el.wikipedia.org, βλ. και Δημοσκοπήσεις
Η επιτυχία των δημοσκοπήσεων πρόθεσης ψήφου κρίνεται, σε όλο τον κόσμο, από την σύγκριση των αποτελεσμάτων τους με το πραγματικό εκλογικό αποτέλεσμα. Για κάποιους ανεξήγητους λόγους μια τέτοια συζήτηση αποφεύγεται συστηματικά στη χώρα μας σε όλες τις τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις και φυσικά δεν έχει γίνει ούτε μετά τις εκλογές της 16ης Σεπτεμβρίου.
Η Public Issue από τις εκλογές του 2004 εισήγαγε τρεις βασικές καινοτομίες στις έρευνες πρόθεσης ψήφου: την τηλεφωνική μέθοδο (παράλληλα με την εταιρία RASS), την κατάργηση της στάθμισης και την αντικατάστασή της με μια μεθοδολογία που στηρίζεται στην ανάλυση της χρονοσειράς των ερευνών της και τέλος την παρουσίαση των αποτελεσμάτων κάθε έρευνας μετά την αναγωγή τους σε εκλογικό αποτέλεσμα (δηλαδή χωρίς την αδιευκρίνιστη ψήφο που παρουσιάζεται σε κάθε δημοσκόπηση). Αν και οι καινοτομίες αυτές είναι συνηθισμένες πρακτικές σε όλες τις χώρες του κόσμου, στη Ελλάδα προκάλεσαν σφοδρές αντιδράσεις και επιθέσεις από πολιτικούς (όπως π. χ ο τότε κυβερνητικός εκπρόσωπος κ. Πρωτόπαπας ) και ΜΜΕ. Παρά την επιτυχία των προεκλογικών ερευνών το 2004, οι επιθέσεις συνεχίστηκαν και στην τελευταία προεκλογική περίοδο από διάφορα στελέχη του ΠΑΣΟΚ (π. χ από τον κ. Αθανασάκη και τον κ. Ραγκούση) ενώ υπήρξε και συστηματική αποσιώπηση των ερευνών Public Issue από πολλά ΜΜΕ.
Η σύγκριση των τελευταίων δημοσιευμένων προεκλογικών ερευνών με το πραγματικό εκλογικό αποτέλεσμα, όπως αποτυπώνεται στον παραπάνω πίνακα, δικαιώνει πλήρως τη μεθοδολογία της Public Issue, η οποία προέβλεψε με εντυπωσιακή ακρίβεια το εκλογικό αποτέλεσμα και δημιουργεί πολλά ερωτηματικά και αμφιβολίες για τις μεθόδους και τον τρόπο παρουσίασης που χρησιμοποιούν οι υπόλοιπες εταιρίες.
- Πως εξηγείται τόσο μεγάλη διαφορά στο μέγεθος της αδιευκρίνιστης ψήφου; Πως μια εταιρία την προσδιορίζει στο 7,8% και μια άλλη στο 21,4%;
- Η ΝΔ είχε ποσοστά από 30% ως 37,4% και το ΠΑΣΟΚ από 28,4% ως 36%. Πως εξηγείται τόσο μεγάλη διαφορά στα ποσοστά των μεγάλων κομμάτων;
- Πως μπορεί να εξηγηθεί το γεγονός ότι τα ποσοστά των μικρών κομμάτων ήταν πολύ κοντά στα πραγματικά ενώ των μεγάλων είχαν τόσο μεγάλη απόκλιση; Για να συμβεί κάτι τέτοιο πρέπει το σύνολο των αναποφάσιστων και γενικότερα της αδιευκρίνιστης ψήφου να μοιράστηκε εξ΄ ολοκλήρου μεταξύ ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, γεγονός που δεν προκύπτει από τα exit polls.
- Πως η διαφορά ΝΔ-ΠΑΣΟΚ, που 15 ημέρες πριν τις εκλογές ήταν κάτω από 2% (για κάποιες εταιρίες μάλιστα ήταν μόλις 0,3%, 0,7%), έγινε σχεδόν 4% στις εκλογές; Ποια ήταν εκείνα τα τόσο σημαντικά γεγονότα που αύξησαν τόσο πολύ τη διαφορά μέσα σε 15 ημέρες; Θα ήταν πολύ ενδιαφέρον να έδιναν οι εταιρίες αυτές στη δημοσιότητα όσες έρευνες πραγματοποίησαν στις τελευταίες 15 ημέρες για να διαπιστώσουμε ποια ήταν η δυναμική που κατέγραψαν στο διάστημα αυτό. Εξηγήσεις του τύπου ότι «αν γίνει η αναγωγή της αδιευκρίνιστης ψήφου φαινόταν η μεγάλη διαφορά» είναι άνευ αξίας όταν λέγονται μετά τις εκλογές. Γιατί δεν έγινε προεκλογικά; Θα ήταν επίσης πολύ ενδιαφέρον να δώσουν οι εταιρίες στη δημοσιότητα τις σταθμίσεις που χρησιμοποίησαν για να δώσουν τα αποτελέσματα αυτά.
- Το συμπέρασμα που προκύπτει από το Βαρόμετρο της Public Issue που διενεργείται από το 2004 για τον ΣΚΑΙ και την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ είναι πως η διαφορά ΝΔ-ΠΑΣΟΚ από τις αρχές του 2006 μέχρι τις εκλογές κυμάνθηκε από 2,% ( τον Φεβρουάριο του 2006, υπό την επίδραση των υποκλοπών) ως 4,5% (τον Δεκέμβριο του 2006). Το αποτέλεσμα των εκλογών ήταν λοιπόν σχεδόν προδιαγεγραμμένο. Από που λοιπόν προέκυπτε ο χαρακτηρισμός του ντέρμπυ;
- Τι συμπέρασμα θα μπορούσε να βγάλει ένας πολίτης από μια έρευνα που του έλεγε ότι 15 ημέρες πριν τις εκλογές σχεδόν το 20% των ψηφοφόρων ήταν αδιευκρίνιστο και μάλιστα θα μπορούσε να κατευθυνθεί προς οποιαδήποτε πλευρά, άρα δεν μπορούμε να έχουμε καμιά εκτίμηση για τις εκλογές; Χρειάζεται δημοσκόπηση για να δώσουμε στον απλό πολίτη την πληροφορία αυτή;
Το τελικό συμπέρασμα είναι ότι οι μέθοδοι και ο τρόπος παρουσίασης που χρησιμοποιούνται σχεδόν από το σύνολο των εταιριών δημοσκοπήσεων πρέπει να επανεξεταστούν. Αν και δεν υπάρχουν αλάνθαστες τεχνικές είναι σίγουρο ότι υπάρχουν κατάλληλοι μέθοδοι διενέργειας και επεξεργασίας δημοσκοπήσεων που μπορούν να πληροφορούν σωστά τον πολίτη.
i. Για μια αναλυτικότερη παρουσίαση της μεθοδολογίας της Public Issue βλέπε: Γ. Μαυρής & Γ. Συμεωνίδης : «Βουλευτικές εκλογές 2004: πρόβλεψη του εκλογικού αποτελέσματος και επίδραση της προεκλογικής περιόδου» στο Ινστιτούτο VPRC, Η κοινή γνώμη στην Ελλάδα 2004, εκδ. Σαββάλας, Αθήνα 2005, σελ. 17-56 και το site της Public Issue
ii. Για παράδειγμα σύμφωνα με το exit poll της Public Issue μόνο το 68% όσων αποφάσισαν τις τελευταίες 2 ημέρες πριν τις εκλογές ψήφισε ΝΔ και ΠΑΣΟΚ.
Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΥΜΕΩΝΙΔΗΣ είναι επιστημονικός συνεργάτης της Public Issue