Οικονομικό Βαρόμετρο, Απρίλιος 2014

1

Το καταναλωτικό κλίμα προσέγγισε τον Απρίλιο τα υψηλότερα επίπεδα της «μνημονιακής περιόδου», εμφανίζοντας ραγδαία βελτίωση, σε σχέση με τον Μάρτιο. Ο σχετικός δείκτης υπερέβη τις 70 μονάδες, για πρώτη φορά από τον Αύγουστο του 2010. Εντυπωσιακή άνοδο σημείωσαν οι δείκτες που αφορούν το μέλλον της οικονομίας, ενώ αντίθετα, οι δείκτες που αφορούν την προσωπική οικονομική κατάσταση βελτιώθηκαν οριακά, γεγονός που σημαίνει πως οι πολίτες αναμένουν ότι η οικονομία ενδέχεται να ανακάμψει, αλλά δεν είναι πεπεισμένοι ότι το ίδιο θα συμβεί και με την οικονομική κατάσταση των νοικοκυριών. Η περαιτέρω βελτίωση του καταναλωτικού κλίματος, η οποία παρατηρείται από τον Ιανουάριο του 2014, είναι πιθανό να ασκήσει επίδραση στις πολιτικές εξελίξεις. Όμως, η κατεύθυνση τους, δηλαδή αν τελικά θα ευνοήσουν την κυβέρνηση ή την αντιπολίτευση, παραμένει εν πολλοίς απρόβλεπτη.

Νέο ιστορικό  μέγιστο, για την περίοδο που ακολούθησε την υπογραφή του Μνημονίου (5/2010-4/2014), σημείωσε ο δείκτης καταναλωτικού κλίματος-CCI (72), παρουσιάζοντας θεαματική άνοδο (+6,5 μονάδες), σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα. Ραγδαία βελτίωση παρουσίασαν και οι δύο επιμέρους δείκτες. Ο δείκτης τρέχουσας οικονομικής συγκυρίας-CECI (51,4, +5,9 μονάδες σε σχέση με τον Μάρτιο) σημείωσε την υψηλότερη επίδοση από τον Αύγουστο του 2010 (54,5), ενώ ο δείκτης καταναλωτικών προσδοκιών-CEI (85,7, +6,9 μονάδες σε σχέση με τον Μάρτιο) κατέγραψε την ιστορικά υψηλότερη τιμή της «μνημονιακής περιόδου». Γενικότερα, ο δείκτης καταναλωτικού κλίματος παρουσιάζει ανοδική τάση κατά τους τελευταίους 8 μήνες (9/2013-4/2014), σημειώνοντας συνολικά κέρδη 20,3 μονάδων (από 51,7 μονάδες τον Ιούλιο του 2013 σε 72 μονάδες τον Απρίλιο του 2014).

Η ροπή προς αγορές (75,4) ανέκαμψε εντυπωσιακά (+10,6 μονάδες), μέσα σε ένα μήνα. Οι βραχυπρόθεσμες προσδοκίες για την οικονομία (80, +9,2 μονάδες σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα) σημείωσαν την υψηλότερη επίδοση των τελευταίων 49 μηνών (4/2010-4/2014). Ταυτόχρονα, οι μακροπρόθεσμες προσδοκίες για την οικονομία (114,6 +10,6 μονάδες σε σχέση με τον Μάρτιο) έφθασαν τα υψηλότερα επίπεδα της περιόδου που ακολούθησε την υπογραφή του Μνημονίου (5/2010-4/2014), παραμένοντας για 5ο συνεχόμενο μήνα πάνω από το «ψυχολογικό» φράγμα των 100 μονάδων. Σε αντίθεση με την θεαματική άνοδο των δεικτών που αφορούν την οικονομία στο σύνολό της, οι δείκτες που αναφέρονται στην προσωπική οικονομική κατάσταση παρουσίασαν οριακή αύξηση. Οι εκτιμήσεις για την προσωπική οικονομική κατάσταση (27,4) επανήλθαν στα επίπεδα του Νοεμβρίου 2010 (27,6), σημειώνοντας άνοδο 1,1 μονάδων, συγκριτικά με τον προηγούμενο μήνα. Οι προσδοκίες για την προσωπική οικονομική κατάσταση (62,3, +0,8 μονάδες σε σχέση με τον Μάρτιο) κατέρριψαν για 2ο κατά σειρά μήνα την υψηλότερη επίδοση της μνημονιακής περιόδου. Αξίζει να επισημανθεί ότι ο συγκεκριμένος δείκτης συνέχισε την ανοδική του τάση για 6ο συνεχόμενο μήνα (11/2013-4/2014), με τα συνολικά του κέρδη να υπερβαίνουν πλέον τις 16 μονάδες (16,4).

Οι προσδοκίες των πολιτών για την ανεργία βελτιώθηκαν θεαματικά. Το ποσοστό όσων εκτιμούν ότι θα μειωθεί (19%, +5% σε σχέση με τον Μάρτιο) σημειώνει την υψηλότερη τιμή που έχει καταγραφεί, μετά τις εκλογές του 2009 (34% τον Οκτώβριο του 2009). Οι προσδοκίες για την αποταμίευση και τον πληθωρισμό σημείωσαν μικρές μεταβολές. Μόλις ο 1 στους 10 (10%, -2% συγκριτικά με τον προηγούμενο μήνα) αναμένει πτώση των τιμών στο επόμενο 12μηνο, ενώ το 7% (+2% με τον σε σχέση με τον Μάρτιο) προσδοκά ότι είναι πιθανό να αποταμιεύσει κάποιο χρηματικό ποσό κατά τους προσεχείς 12 μήνες.

Δείκτης καταναλωτικού κλίματος & πρόθεση ψήφου βουλευτικών εκλογών

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η συσχέτιση του δείκτη καταναλωτικού κλίματος με την πρόθεση ψήφου βουλευτικών εκλογών των δύο κομμάτων του«νέου» δικομματισμού (ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ), κατά τη διάρκεια του τρέχοντα εκλογικού κύκλου. Πιο συγκεκριμένα, ο συντελεστής συσχέτισης μεταξύ της πρόθεσης ψήφου της ΝΔ για τον τρέχοντα μήνα και του δείκτη καταναλωτικού κλίματος του προηγούμενου μήνα υπολογίζεται σε 0,52, ενώ ο αντίστοιχος συντελεστής για τον ΣΥΡΙΖΑ σε 0,46. Επιπλέον, ο συντελεστής συσχέτισης της διαφοράς («ψαλίδας») της πρόθεσης ψήφου της ΝΔ από εκείνη του ΣΥΡΙΖΑ, με τον δείκτη καταναλωτικού κλίματος προσεγγίζει το 0,54. Συνεπώς, ο δείκτης καταναλωτικού κλίματος φαίνεται ότι συνιστά έναν «δείκτη πρόβλεψης» (leading indicator) της πρόθεσης ψήφου, τόσο στη ΝΔ, όσο και στον ΣΥΡΙΖΑ.

Η βελτίωση του καταναλωτικού κλίματος που καταγράφεται, συνεχώς, από τις αρχές του έτους, θα μπορούσε, ενδεχομένως, να θεωρηθεί προοίμιο ακύρωσης του σταθερού, κατά το τελευταίο εξάμηνο (11/2013-4/2014), προβαδίσματος της εκλογικής επιρροής του ΣΥΡΙΖΑ, έναντι εκείνης της ΝΔ. Ωστόσο, η ιστορική εμπειρία αποδεικνύει ότι η ανάκαμψη του καταναλωτικού κλίματος δεν λειτουργεί υποχρεωτικά προς όφελος της κυβέρνησης. Χαρακτηριστικότερο και σχετικά πρόσφατο παράδειγμα αποτελεί η αισθητή βελτίωση του καταναλωτικού κλίματος, στο εξάμηνο που προηγήθηκε των βουλευτικών εκλογών του 2009, από 67,8 μονάδες τον Μάρτιο του 2009, σε 85,8 μονάδες τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους. Σε εκείνη την περίπτωση, την άνοδο του καταναλωτικού κλίματος ακολούθησε όχι η επανάκαμψη της 2ης κυβέρνησης της ΝΔ, αλλά η εντυπωσιακή επικράτηση της -τότε-αντιπολίτευσης (ΠΑΣΟΚ).

Εν κατακλείδι, σε ορισμένες περιπτώσεις, η βελτίωση του καταναλωτικού κλίματος είναι δυνατόν να οφείλεται στις προσδοκίες των πολιτών από την αναμενόμενη αλλαγή κυβέρνησης.

CCI