Greek Social Issues 8-2013: «Διατροφή – Εμπιστοσύνη στα τρόφιμα, 2013»

1

Η παρούσα ανάλυση της Public Issue παρουσιάζει τη γνώμη των καταναλωτών σχετικά με την ποιότητα των τροφίμων και την εμπιστοσύνη τους σε συγκεκριμένες κατηγορίες προϊόντων. Πρόκειται για ένα θέμα που απασχολεί το σύνολο της κοινωνίας, καθώς συνδέεται άμεσα με την προσωπική ασφάλεια και τη δημόσια υγεία.

Σε γενικές γραμμές, η εμπιστοσύνη των καταναλωτών στα τρόφιμα παραμένει χαμηλή. Σήμερα, 1 στους 2 Έλληνες (49%) θεωρεί ότι η ποιότητα των τροφίμων είναι χειρότερη, σε σχέση με την προηγούμενη πενταετία και, επιπλέον, το 17% (1 στους 6 καταναλωτές) ότι παρέμεινε στο ίδιο επίπεδο (Διάγραμμα 1). Αναλυτικά, οι καταναλωτές έχουν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στο ψωμί και τα αρτοσκευάσματα (57%), στο λάδι (55%) και, οριακά, στα ψάρια και τα θαλασσινά (49%). Ακολουθούν τα τυριά και τα τυροκομικά (47%), το γάλα και τα γιαούρτια (44%), τα κρέατα (38%), τα φρούτα και τα λαχανικά (35%). Τη μικρότερη εμπιστοσύνη των καταναλωτών εμφανίζουν τα γλυκά (34%), τα πουλερικά και τα αυγά (32%), οι χυμοί (30%) και τα αναψυκτικά (20%) (Διάγραμμα 2). Όσον αφορά τα αναψυκτικά, τους χυμούς και τα γλυκά, η έλλειψη εμπιστοσύνης πιθανόν να οφείλεται στα συντηρητικά που περιέχουν και στις γενικότερες πεποιθήσεις που κυριαρχούν, σχετικά με το τι είναι και τι δεν είναι «υγιεινό». Τα φρούτα και τα λαχανικά «ενοχοποιούνται», κυρίως λόγω των παρασιτοκτόνων και των χημικών λιπασμάτων, ενώ για τα πουλερικά, τα αυγά και το κρέας, σε μεγάλο βαθμό, ευθύνονται τα διατροφικά σκάνδαλα της τελευταίας πενταετίας, όπως ήταν τα αυγά με σαλμονέλα (2007), οι διοξίνες στα κρέατα (2008-2011) και η πρόσφατη περίπτωση απάτης, με τη διάθεση κρέατος αλόγου αγνώστου προέλευσης στις ευρωπαϊκές αγορές (2013).

Σε παλιότερη έρευνα της Public Issue (2006), η εικόνα που είχαν οι πολίτες για τα τρόφιμα ήταν ακόμα πιο αρνητική. Το 2006, οι 3 στους 4 ερωτώμενους (74%) απαντούσαν ότι η ποιότητα των τροφίμων εκείνης της εποχής ήταν χειρότερη, σε σχέση με την προηγούμενη δεκαετία (Διάγραμμα 3), και αντίστοιχα η εμπιστοσύνη στις επιμέρους κατηγορίες προϊόντων ήταν χαμηλότερη (με εξαίρεση στο κρέας, που παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητη) (Διάγραμμα 4). Ωστόσο, τα υψηλότερα ποσοστά εκείνης της μέτρησης δεν πρέπει να δημιουργήσουν την εντύπωση ότι η ποιότητα των τροφίμων βελτιώνεται και η εμπιστοσύνη των καταναλωτών σταδιακά αποκαθίσταται, για δύο σημαντικούς λόγους. Πρώτον, διότι η παλιότερη μέτρηση του 2006 αναφερόταν σε βάθος δεκαετίας, ενώ η μέτρηση του 2013 στην τελευταία πενταετία, και δεύτερον, διότι η κοινή γνώμη των προηγούμενων δύο δεκαετιών ήρθε για πρώτη φορά αντιμέτωπη με ζητήματα που προκάλεσαν έντονη δυσπιστία, σχετικά με την ποιότητα των τροφίμων (όπως η εισαγωγή των γενετικά μεταλλαγμένων τροφίμων στην αγορά, το 1996) και με σκάνδαλα που κλόνισαν την εμπιστοσύνη των καταναλωτών, όπως η νόσος των τρελλών αγελάδων (1996) και τα μολυσμένα με διοξίνες κοτόπουλα (1999).