Τα νέα δημοσιονομικά μέτρα δεν γίνονται κοινωνικά αποδεκτά

Ταυτοχρόνως, πολιτική ευθύνη για το σημερινό χρέος αποδίδεται εξ αδιαιρέτου και στα δύο μεγάλα κόμματα που άσκησαν την εξουσία, μεταπολιτευτικά

Ανάλυση του

ΓΙΑΝΝΗ ΜΑΥΡΗ

Τα περισσότερα και σημαντικότερα από τα πρόσθετα δημοσιονομικά μέτρα, που εξήγγειλε η κυβέρνηση την περασμένη Τετάρτη, δεν φαίνεται να εξασφαλίζουν την κοινωνική υποστήριξη. Με βάση την πρόσφατη έρευνα της Public Issue, για λογαριασμό της ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ και του ΣΚΑΙ, ο βαθμός αποδοχής για δύο από αυτά (πάγωμα των συντάξεων και αύξηση του φόρου κατανάλωσης στα καύσιμα) περιορίζεται μόλις σε 20% (2 στους 10 πολίτες), ενώ η αύξηση του ΦΠΑ και οι μισθολογικές περικοπές του 13ου και του 14ου μισθού συγκεντρώνουν αντιστοίχως, μόλις 23% και 28%. Ειδικά το τελευταίο μέτρο, μεταξύ των μισθωτών του Δημοσίου Τομέα, που καλούνται να το υποστούν, συγκεντρώνει ποσοστό αποδοχής μόλις 10% (1 στους 10). Με εξαίρεση την επιβολή φόρου σε είδη πολυτελείας (γίνεται αποδεκτή σε ποσοστό 82%), ένα μέτρο όμως που αφορά λίγους και ελάχιστα προσδοκώμενα έσοδα (μόλις 100 εκ. ευρώ), καθώς και την αύξηση του φόρου κατανάλωσης στα ποτά και στα τσιγάρα (αποδεκτή σε ποσοστό 65%), απέναντι σε όλα τα υπόλοιπα μέτρα καταγράφεται ήδη πριν την ουσιαστική εφαρμογή τους μια ισχυρότατη κοινωνική αντίδραση. Η αντίδραση αυτή, σε γενικές γραμμές εκτιμάται, προσεγγιστικά, περίπου στο 65%-70% της κοινής γνώμης (βλέπε διαγράμματα 1 & 2). Το κοινωνικό κλίμα, επομένως, επιβαρύνεται απότομα και αιφνιδιαστικά, ενώ η διάχυτη κοινωνική αγανάκτηση, ενδέχεται να λάβει εκρηκτικές διαστάσεις (διάγραμμα 3). Είναι ενδεικτικό το γεγονός ότι 6 στους 10 ερωτηθέντες (62%) θεωρούν το ενδεχόμενο κοινωνικής έκρηξης στην Ελλάδα, μέσα στους προσεχείς 12 μήνες, «πολύ» και «αρκετά» πιθανό (διάγραμμα 4), ενώ μεταξύ των νεότερων ηλικιακών ομάδων του πληθυσμού (κάτω των 34 ετών) τα αντίστοιχα ποσοστά είναι σημαντικά υψηλότερα (διάγραμμα 5).

Η ευθύνη για το σημερινό χρέος

Μέσα σε αυτό το κλίμα, τίθεται αντικειμενικά το ερώτημα, εάν το υπάρχον κομματικό σύστημα είναι σε θέση να διαχειρισθεί την κρίση που κλιμακώνεται. Και η πρώτη παράμετρος που συνηγορεί σε αρνητική απάντηση είναι ότι η κοινή γνώμη το θεωρεί μέρος του προβλήματος. Συγκεκριμένα, σχεδόν 4 στους 10 Έλληνες πολίτες (36%) αποδίδουν την ευθύνη για τη συσσώρευση του σημερινού χρέους και του ελλείμματος της χώρας, αδιακρίτως, και στα δύο κόμματα εξουσίας, που κυβέρνησαν τη χώρα μεταπολιτευτικά (διάγραμμα 6). Ταυτοχρόνως, μεταξύ των δύο κομμάτων εξουσίας, η ΝΔ συγκεντρώνει σε μεγαλύτερο βαθμό την μήνιν των πολιτών: το 32% (1 στους 3 ερωτηθέντες) αποδίδει στις μεταπολιτευτικές κυβερνήσεις της (ουσιαστικά την τελευταία) τη μεγαλύτερη ευθύνη, ενώ στο ΠΑΣΟΚ το αντίστοιχο ποσοστό περιορίζεται σε 27% (διάγραμμα 6). Είναι εμφανές, ότι η εσωτερική συνοχή και των δύο κομμάτων έχει και αυτή, επίσης, διαρραγεί. Πάνω από το ¼ της σημερινής εκλογικής τους βάσης (26% στη ΝΔ και 27% στο ΠΑΣΟΚ) αποδίδει σε αυτά ευθύνες για την σημερινή κατάσταση∙ στοιχείο, που αποδεικνύει σαφώς την κρίση των κομματικών ταυτοτήτων (διάγραμμα 7).

(Ιστορικό) ενδιαφέρον, τέλος, παρουσιάζει και ο αναλυτικότερος επιμερισμός των ευθυνών, μεταξύ όλων των μεταπολιτευτικών κυβερνήσεων 1974-2010 (διάγραμμα 8): Περισσότερο υπεύθυνες για τη σημερινή δημοσιονομική κατάρρευση θεωρούνται οι κυβερνήσεις του Κώστα Καραμανλή (2004-2009). Από την άλλη πλευρά, οι κυβερνήσεις του Ανδρέα Παπανδρέου (1981-1989 & 1993-1996) και οι κυβερνήσεις του Κώστα Σημίτη (1996-2004) φαίνεται να χρεώνονται από την κοινή γνώμη με σχετικά ισοδύναμα μερίδια ευθύνης (14% και 12% αντιστοίχως). Μέχρι στιγμής τουλάχιστον, από την ευθύνη της δημιουργίας του χρέους δείχνει να απαλλάσσεται εντελώς η σημερινή κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου.

Η δημοτικότητα των ευρωπαίων αξιωματούχων

Σε αντίθεση με την υψηλή αποδοχή που καταγράφει ο Γάλλος Πρόεδρος η εικόνα της γερμανίδας καγκελαρίου Άγκελα Μέρκελ παραμένει ιδιαιτέρως αρνητική (μόλις 25% θετικές κρίσεις, έναντι 64% αρνητικών). Η δημοτικότητα του Νικολά Σαρκοζί όχι μόνον παραμένει υψηλή (με θετικές κρίσεις 57%, έναντι 28% αρνητικών), αλλά και σε σύγκριση με δύο χρόνια πριν εμφανίζεται σχετικά βελτιωμένη (57%, έναντι 53% προηγουμένως). Αρνητική είναι και η εικόνα του Ευρωπαίου Επιτρόπου κ. Όλι Ρεν, αν και όπως είναι αναμενόμενο, εμφανίζει χαμηλότερα ποσοστά αναγνωρισιμότητας από ό,τι οι δύο ηγέτες(διάγραμμα 9).

Τα διαγράμματα του άρθρου:

Μια συνοπτικότερη εκδοχή της ανάλυσης δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ (07/03/2010), με τίτλο: “Οι ευθύνες για τη σημερινή κατάσταση”